Piaski-Sand Olszynka-wald,Niwki, Modra,Dworkowa, Opływ Motławy,Dwór Olszyński,Gdańsk Piaski, Gdańsk Waskotorowy,Bruno Zwarra,Olszynka rstauracja,Motława,Gross Walddorf, Klein Walddorf, Olszynka wiatraki,Olszynka wioska w mie�cie,szkoła podstawowa nr 59,strategiczna rola Olszynki,Koryłka,historia Olszynki,�luza kamienna,Kneipab,Dolne Miasto, Długie Ogrody,Klein Banhof,bursztyn.



      Bruno Fey
     Mistrz budowlany, firma budowlana,
"Fey Siedlung" Kl. Walddorf
 
Przedwojenna dzielnica Gdańska, Olszynka (Walddorf) najczęściej opisywana jest jako miejsce o niskiej zabudowie gdzie było wiele ogrodów i działek. I taki krajobraz pozostał do dzisiaj. Trzeba jednak zwrócić uwagę, ze tutaj miała swoją siedzibę duża firma budowlana Brunona Fey. Znajdowała sie ona na Klein Walddorf 1-5, obecnie Mała Olszynka, ul. Olszyńska 1-5. Teren firmy zajmował dużą powiechnię i obejmował swoim zasięgiem obszar w rejonie ulic Olszyńskiej, Krótkiej. (Klein Walddorf, An der Mottlaubrücke). Trzeba dodać, że Bruno Fey był również waścicielem gruntów leżących dalej aż do rejonu ul. Pustej, ( Laubenweg).



Po przejechaniu Czerwonego Mostu nad Motławą po lewej stronie ulicy Olszyńskiej aż do Opływu Motławy znajowały się składy drewna, budynki tartaku jak również duży dom mieszkalny należący do Brunona Fey. Firma budowlana zostala założona około 1872 roku przez ALEXANDER (Alex) EDUARD FEY (27.04.1847 - 20.06.1911 ), budowniczego, mistrza ciesielskiego i murarskiego. Przez 40 lat Alex Fey prowadził jedno z najbardziej znanych przedsiębiorstwo budowlanych, na terenie Gdańska, które po jego śmierci przejął w 1911 roku syn Bruno. Realizowane projekty budowlane to najbardziej renomowane bodowle przedwojennego Gdańska. Należ wspomnieć o stoczni Schichaua, hotel Danziger Hof, domu kuracyjnym w Brzeźnie czy Technische Hochschule Danzig. Liczba zatrudnionych pracowników była też imponująca. W 1893 r. zatrudnionych było 238 osób, a najwieksza liczba 910 pracujących techników i robotników przepadła w czasie budowy stoczni Schichaua w Gdańsku. Przedsiębiorstwo budowlane Bruno Fey miało swój kantor w Gdańsuk przy Reitbahn nr 7.tel. nr 28273. Przedsiebiorstwo budowlane i tartak na Małej Olszynce nr tel. 28686.



Zakres wykonywanych prac budowlanych obejmował budowę domów mieszkalnych, kamienic, urządzeń przemysłowych, roboty ziemne i wszelkiego rodzaju prace kanalizacyjne-studzienne, jak również prace w betonie. Do dyspozycji był też kafar parowy. Bardzo istotna i niezbędna w pracach budowlanych była tzw stolarka. Firma Fey oferowała tartak parowy, piłę tarczową drzewo budowlane, belki, kantówki, żerdzie, szalówkę w różnych rozmiarach oraz drągi do rusztowań. Bruno Fey był nie tylko popularnym budowniczym, ale również architektem. W 1909 r. przy ul. Grobla II nr 1 została zaplanowana przebudowa budynku narożnego. Bruno Fey projektował przebudowe okien wystawowych i ścięcia narożnego budynku. Posesja była własnością kupca L. Lankoffa.
Od 1912 roku należał do Towarzystwo Przyrodnicze w Gdańsku (Naturforschenden Gesellschaft zu Danzig ).




Bruno Fey mieszkał na Olszynce i właśnie tutaj powstał jego kolejny projekt zwany osiedle Feya (Fey Siedlung albo Feysche Siedlung). Na południe od od Opływu Motławy na gruntach należących do Bruno Feya w rejonie ul. Olszyńskiej, Krótkiej i Pustej w latach 1933-37 zbudowano 19 domów. ...Były to parterowe bliźniaki w konstrukcji achwerkowej, opartej na betonowym fundamencie, z dwuspadowym dachem, często wzbogacone o drewniane okiennice, knagi, lukarny oraz fachwerkowe bądź deskowane szczyty, często wzbogacone o drewniane okiennice, knagi, lukarny oraz fachwerkowe bądź deskowane szczyty. W 1932 r. zespół lokalnych mistrzów budowlanych wraz z bezrobotnymi czeladnikami i uczniami utworzył z inicjatywy mistrza budowlanego E.F. Georga Meyera tzw. Grupę Roboczą Mała Olszynka (Arbeitsgemeinschaf der Klein -Walddorf) W prasie zwrócono uwagę na świadomy wybór fachwerku przez projektodawców, który doskonale wkomponowywał się w nizinny charakter krajobrazu i pasowł do stylu Żuław (użyto pojęcia Werderstil ). Należy podkreślić, że osiedle Feya zostało zrealizowane dzięki oddolnej inicjatywie, według koncepcji powstałej jeszcze przed 1933 r., jednak było otwarcie popierane i stawiane za wzór przez władze narodowosocjalistyczne. Wykonawcami byli Bruno Fey, E.F. Georg Meyer, Karl Deetz, Georg König, Felix Krüger, Hermann Prochnow i Paul Strauch...


Te piękne domy nie poddały się upływowi czasu i wpisały się na stałe w krajobraz Olszynki, tej pięknej, ale trochę zapomnianej dzielnicy Gdańska. W 1946 roku Bruno Fey wyjechał z Gdańska, a jego przedsiębiorstwo przeszło na własność państwa mocą art. 2 ust.1 i ust.3 ustawy z dnia 3.01.1946 r. (Dz. U. Nr. 3, poz. 17.

Bruno Fey zmarł w kwietniu 1953 w Niemczech.





Przedwojenna willa Brunona Fey, Gdańsk ul. Olszyńska 5 dzisiaj.

"...Villa była przez dziesiątki lat masą komunalną. Nikt o nią nie dbał, nie remontował i dlatego stopniowo popadał w ruinę strasząc wyglądem. Kilka lat temu mieszkańcy wykupili mieszkania i przekształcili ją we wspólnotę mieszkaniową. W domu mieszkają cztery rodziny. Rodziny złożone z emerytów i rencistów. Między innymi jedną z rodzin stanowi Pani, którą poznaliśmy, wraz ze swoją mamą (osoba licząca ponad sto lat). Mieszkańcy sami zaczęli gromadzić pieniądze na remont domu, który systematycznie w miarę możliwości przeprowadzają. Do dnia dzisiejszego udało im się odrestaurować fasady południową i zachodnią, które były w najgorszym stanie. Dwie pozostałe czekają na remont. Dzięki temu, że villa nie jest jeszcze odnowiona w całości można zobaczyć, jaki ogrom pracy i pieniędzy został włożony w renowację. Renowację przeprowadzoną z głową i pod nadzorem konserwatorskim. Nie obłożono budynku styropianem, nie pomalowano na papuzie kolory. Zadbano o zachowanie charakteru villi, o detale. Dbałość o detal jest tak wielka, że nad wejściem zawisła odrestaurowana latarenka. Znaleziona przez Panią, którą poznaliśmy, na strychu villi. Fantastyczny przykład dobrej roboty. Chcieć, to móc. Wielki szacunek i podziw należy się ludziom mieszkającym przy Olszyńskiej 5. Mamy nadzieję, że świecąc tak pozytywnym przykładem zachęcą innych mieszkańców starych domów do działania w dobrym kierunku.

Z ciekawostek:
Dąb rosnący niedaleko wejścia do villi, posadzony prawdopodobnie przez pierwszych właścicieli domu. Przedwojenny, drewniany maszt flagowy stojący w ogrodzie od strony ulicy."

Tekst skopiowany z " Wolne Forum Gdańsk"







Informacje i cytaty pochodzą z pracy
1. Jagoda Załęska-Kaczko
"Nawiązania do tradycji budownictwa wiejskiego w architekturze Wolnego Miasta Gdańska w dobie narodowego socjalizmu".
2. Enycklopedia Gdańska